Kıdem tazminatı hesaplamasında önemli bir gelişme yaşandı. Kıdem tazminatının tavanı yüzde 8,65 oranında artırılarak, 5 bin 434 lira 42 kuruşa yükseltildi. Temmuz-aralık döneminde kıdem tazminatı alacak olanların hesaplamalarının yeni rakam üzerinden yapılmasıyla da çalışanlar daha yüksek tazminat alabilecekler. Bu yılın ocak-temmuz döneminde tazminat tavanı 5.001,75 liraydı.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
İş akdi sona eren bir işçi bazı durumlarda 4857 sayılı İş Kanunu sebebiyle kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bu durumlar işten çıkarılma (sözleşme feshi), kadın çalışanların evlendikleri tarihten itibaren bir sene içinde kendi istekleri ile işten ayrılması ya da işçinin vefatıdır. Kendi isteğiyle çıkan çalışanların ise tazminat hakkı yoktur.
KIDEM TAZMİNATI HANGİ HALLERDE ALINABİLİR?
Kıdem tazminatında birinci şart, işyerinde en az bir yıl çalışmış olmak. Bir yıldan az çalışanların hiçbir şart altında kıdem hakkı yok.
İkincisi, işveren tarafından işten çıkarılmış olmak. Emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurup emekli olanlar da tazminat alabiliyor.
Kendi isteği ile istifa edenler tazminata hak kazanamıyor. Elbette istisnai durumlar var.
İstisnai durumlar şu şekilde:
Erkekler, askerlik nedeniyle işyerinden ayrılmaları halinde kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Bunun için muvazzaf askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin sonlandırılması gerekiyor.
Kadınlar, evlendikten sonra bir yıl içinde işinden kendi isteği ile ayrılırlarsa kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
15 yıl sigortalılık süresini ve 3 bin 600 prim gün sayısını tamamlayan çalışanlar da kıdem tazminatı alma hakkına sahipler. Ancak bu haktan sadece 8.9.1999 tarihinden önce sigortalı olanlar faydalanabiliyor.
KIDEM TAZMİNATI NASIL VE NEYE GÖRE HESAPLANIYOR?
İşveren, çalışana, her bir yıl için 30 günlük, yani bir aylık, giydirilmiş brüt ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Giydirilmiş ücret demek; aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol yardımı, yakacak yardımı gibi ödemeleri içerir ve tazminat hesaplamasında bu ödemelerin tamamı hesaba katılır. Toplam kıdem tazminatı ise çalışanın son aldığı aylık giydirilmiş brüt ücretin, işyerinde çalışılan yılla çarpılması ile hesaplanır. Örnek vermek gerekirse, bir işyerinde 10 yıldır çalışıyorsunuz ve aylık giydirilmiş brüt ücretiniz ise 2 bin lira. O halde toplam 20 bin lira kıdem tazminatı alırsınız.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI 2018 VE KIDEM TAZMİNATI TABANI 2018
Kıdem tazminatını hesaplamada önemli bir kriter de Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı; senede iki kere revize edilen tazminat tavan tutarıdır. Çalışana ödenecek kıdem tazminatı, açıklanan bu tavanı geçemez. Kıdem tazminatı tavanı her dönem için arttırılabiliyor.
2017 yılında 4,732,48 lira olan kıdem tazminatı tavanı, 2018 yılının 1 Ocak-30 Haziran 2018 tarihleri için 5,001,76 lira olmuştu. Yeni düzenlemeyle tavan yüzde 8,65 zamlandı ve 5,434,42 liraya çıkarıldı.
Bu da, içinde bulunduğumu yılın temmuz-aralık döneminde kıdem tazminatı alacak olanların hesaplamalarının bu tavan üzerinden yapılacağı anlamına geliyor. Tavan, özellikle yüksek maaş alanları ilgilendiriyor. Çalışan, 5.434,42 liranın üzerinde kaç para ücret alırsa alsın, kıdem tazminatı bu rakam üzerinden hesaplanıp, ödenir.
Kıdem tazminatı tabanı ise 2017 yılında 1777,50 lira üzerinden hesaplanıyordu.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA ÖRNEKLERİ
1'inci Örnek: Aylık giydirilmiş brüt maaşınız 2 bin 029 liraysa (bugünkü brüt asgari ücret) ve işyerinde 8 yıldır çalışıyorsanız, (8 x 2.029 TL) alacağınız tazminat tutarı 16 bin 236 lira olacaktır.
2'inci Örnek: Aylık giydirilmiş brüt maaşınız 6 bin liraysa ve 10 yıldır işyerinde çalışıyorsanız; maaşınız, bugünkü kıdem tazminatı tavanı olan 5 bin 434 liranın üzerinde olduğundan alabileceğiniz tazminat tutarı (5.434 x 10)= 54.334 liradır.
