Merkez Bankası (TCMB), ekim ayı ödemeler dengesi istatistiklerini duyurdu.
Ekonomik aktivitenin yavaşlaması ve kurdaki yükselişin ithalat maliyetlerini yukarı çekmesi sonucu ithalatta azalma ve dış ticaretteki daralmaya paralel ağustos ve eylül aylarında ödemeler dengesinde oluşan fazla ekim ayında da devam etti.
TCMB'nin açıkladığı ekim ayı ödemeler dengesi verilerine göre cari işlemler hesabı 2,77 milyar dolar fazla veren Türkiye, böylece 1992'den beri hesaplanan seride en yüksek aylık tutara ulaşmış oldu.
Ekimde aylık 2,77 milyar dolar fazla veren cari işlemler hesabının yıllıklandırılmış açığı 51,13 milyar dolardan 46,06 milyar dolara geriledi.
Merkez Bankası tarafından yapılan açıklama şu şekilde;
Cari İşlemler Hesabı
"Bir önceki yılın Ekim ayında 3.837 milyon ABD Doları açık veren cari işlemler hesabı bu yılın Ekim ayında 2.770 milyon ABD Doları fazla vermiştir. Bunun sonucunda, on iki aylık cari işlemler açığı 39.403 milyon ABD Doları'na gerilemiştir.
Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise, bir önceki yılın Ekim ayında 466 milyon ABD Doları açık vermişken, bu ayda 6.167 milyon ABD Doları fazla vermiştir.
Cari işlemler hesabının fazla vermesinde, bir önceki yılın Ekim ayında 5.643 milyon ABD Dolarıaçık veren dış ticaret dengesinin bu yılın aynı ayında 799 milyon ABD Doları fazla vermesi ve hizmetler dengesi kaynaklı girişlerin bir önceki yılın aynı ayına göre 447 milyon ABD Dolarıartarak 3.028 milyon ABD Doları'na yükselmesi etkili olmuştur.
Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 501 milyon ABD Doları tutarında artarak 2.648 milyon ABD Doları'na yükselmiştir.
Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 99 milyon ABD Doları artarak 1.074 milyon ABD Doları olmuştur.
İkincil Gelir Dengesi kalemi kaynaklı girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 168 milyon ABD Doları azalarak 105 milyon ABD Doları'na gerilemiştir.
Finans Hesabı
Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 784 milyon ABD Doları azalarak 699 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir.
Portföy yatırımları 491 milyon ABD Doları tutarında net giriş kaydetmiştir. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 94 milyon ABD Doları net satış ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 82 milyon ABD Doları net alış yaptığı görülmektedir.
Yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, bankalar ve diğer sektörler sırasıyla 1.353 milyon ABD Doları ve 25 milyon ABD Doları net geri ödeme gerçekleşmişken, Genel Hükümet 2.000 milyon ABD Doları yeni tahvil ihracı gerçekleştirmiştir.
Diğer yatırımlarda 2.605 milyon ABD Doları tutarında net çıkış gerçekleşmiştir.
Diğer yatırımlar altında, yurtiçi bankaların yurtdışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 745 milyon ABD doları net artış, yurtdışı bankaların yurtiçindeki mevduatları ise 515 milyon ABD Doları net azalış kaydetmiştir.
Yurtdışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, bankalar ve Genel Hükümet sırasıyla 1.383 milyon ABD Doları ve 92 milyon ABD Doları net geri ödeme gerçekleştirmişken, diğer sektörler 33 milyon ABD Doları net kullanım gerçekleştirmiştir.
Resmi rezervlerde bu ayda 1.713 milyon ABD Doları rezerv artışı gözlenmiştir."
Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, geçen yılın aynı ayında 3,84 milyar dolar açık verildiğini anımsatarak, piyasa beklentilerini de aşıp rekor kıran cari fazla ile son 12 aylık cari açığın Gayrisafi Yurt içi Hasıla’ya oranla yüzde 5,1'e gerilediğini kaydetti.
"Resmi rezervlerde 1,7 milyar dolarlık artış gözlendi"
Cari dengenin temel eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 600 milyon dolar açığa gerilediğini, enerji ve altın dışı (çekirdek) cari dengenin ise 9,3 milyar dolar fazlaya yükseldiğine dikkati çeken Bürümcekçi, "Türkiye ekonomisinin güçlü büyüme dönemlerinde manşet ve çekirdek açıkta belirgin artış eğilimi görülmesinin doğal olduğunu hep vurgulamaktayız. Mart ayından itibaren yavaşlama sinyallerinin yoğunlaşması ile enerji ve altın dışı açıkta artış eğiliminin tersine döndüğü, yani potansiyelin altına inen büyümenin dış dengede iyileşme getirdiği net olarak gözlenmektedir." ifadelerini kullandı.
Bürümcekçi, cari açıkta gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yıldan düşük açık ve hizmetler dengesinin yüksek fazla vermesinin ana etken olduğunu belirterek, finansman tarafında ise cari açığın fazlasıyla finanse edilmesi nedeni ile resmi rezervlerde 1,7 milyar dolarlık artış gözlendiğini söyledi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre kasımda ihracatın 15,5 milyar dolar ve ithalat 16,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiğinin görüldüğünü dile getiren Bürümcekçi, bu verilerin dış ticaret açığının kasımda yıllık olarak belirgin bir azalış göstereceğine işaret ettiğini bildirdi.
Bürümcekçi, önceki yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ve altın ticaretindeki gelişmelerin ödemeler dengesi verisi için kritik olduğuna değinerek, petrol fiyatlarının son dönemdeki geri çekilmeye rağmen halen 2017 yılı ortalamasının belirgin üzerinde seyretmesinin cari açığı artırıcı etkide bulunmaya devam edebileceğini kaydetti.
Avrupa Birliği (AB) pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümenin güçlü seyrinin şimdiye kadar ihracat açısından destekleyici olduğuna, dolayısıyla bu bölgelerden gelen yavaşlama sinyallerinin ne ölçüde ihracatı etkileyeceğinin takip edileceğini belirten Bürümcekçi, "Buna karşılık, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Bu doğrultuda, yıl sonu cari açık tahminimizi 30 milyar dolara revize ederken, risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtmeliyiz." dedi.
"Çekirdek göstergelerdeki düzelme devam ediyor"
DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Stratejisti Orkun Gödek de ekimde rekor kıran cari fazlanın, Ağustos-Ekim döneminde toplam 6,46 milyar dolara ulaştığına dikkati çekerek, "Veri döneminde ödemeler dengesi hesaplamasına dahil edilen ihracat ay bazında yüzde 9, yıllık hesaplamada ise yüzde 10 artış gösterdi. İthalat aynı dönemde ay bazında yüzde 2, yıllıkta ise yüzde 24 geriledi." dedi.
Kaynak: www.sondevir.com
